BÁC SĨ TRONG QUY CHUẨN CỦA XÃ HỘI VÀ QUY CHUẨN CỦA THỊ TRƯỜNG

Đôi khi việc này với người này rất cần, nhưng với người khác đơn giản hơn nên chúng ta hỗ trợ nhau. Anh hàng xóm là công nhân, việc khiêng cái tủ rất đơn giản. Còn anh chủ nhà là bác sĩ, cầm kéo thì giỏi nhưng khiêng vác thì chịu. Nhưng anh hàng xóm đã tích lũy được một ân tình, và biết đâu lúc nào đó khó chịu trong người được anh bác sĩ đưa ra được một lời khuyên cứu mạng.

Điểm hay của cách cư xử theo quy chuẩn xã hội là chúng ta tích lũy nhiều Vốn xã hội. Và người có nhiều vốn xã hội là người thuận lợi hơn cho con đường thành công, đặc biệt trong các nền văn hóa Á Đông.

Ngày xưa, với nền y tế bao cấp, đời sống bác sĩ rất khó khăn, lương không đủ sống nên phải chạy sô nhiều và rất nhiệt tình với các mối quan hệ ngoài xã hội. Nên bác sĩ là người tích lũy nhiều vốn xã hội nhất trong xã hội. Bác sĩ có thể tiếp xúc với chính trị gia, đại gia, giới showbiz rất dễ dàng và luôn được sự kính trọng. Tuy lương 5-7 triệu tháng, nhưng quan chức chỉ cho chỗ mua miếng đất sau này kiếm được vài chục tỷ không phải là câu chuyện hiếm ở đất nước này. Đó là chưa kể giáo dục, xin trường cho con, làm giấy tờ thủ tục đất đai,…tất tần tật bác sĩ luôn được các đối tượng khác chiếu cố và ưu tiên số một.

Mọi thứ điều được lượng giá một cách xứng đáng với công sức. Anh công nhân hàng xóm bảo anh bác sĩ là tui khiêng cho anh cái tủ là lấy công 200 ngàn. Và có thể anh bác sĩ vui vẻ nhận lời. Nhưng trả 200 ngàn đó xong thì giữa chúng ta không còn “ơn nghĩa” gì nữa, và khi anh có bệnh, thì một lần tư vấn hỏi han gì đó là cũng phải trả tiền.

Y tế ngày nay đã như là một dịch vụ theo quy chuẩn thị trường. Các bác sĩ đã được trả lương theo năng suất và hiệu quả làm việc. Và thị trường cạnh tranh nhân lực đã đẩy “cái giá” của bác sĩ một cách thỏa mãn với kỳ vọng tương ứng với lao tâm khổ luyện, trí tuệ và năng lực.

Tuy nhiên, trong nền y tế theo quy chuẩn thị trường thì chúng ta cần chuẩn bị vài tâm thế:

– Vốn xã hội sẽ không còn vì anh đã được trả đủ. Nên khi anh cần ở lĩnh vực khác, đương nhiên anh cũng phải trả đủ. Thu nhập nhiều hơn thì chi phí cuộc sống cũng sẽ cao hơn. Nên, muốn tiết kiệm chi phí anh phải học qua ngành khác nhiều hơn, nếu không muốn bị người khác “luộc” lại.

– Kiện tụng sẽ nhiều hơn vì giữa chúng ta là những giao dịch tiền nào của đó, nên khi anh làm không đúng anh phải bị phạt. Mà hình phạt nào rồi cũng sẽ được quy ra tiền. Nên, cẩn trọng với các nguyên tắc an toàn, hiểu rõ về quy định và trình tự để bảo vệ mình là một kỹ năng sinh tồn trong quy chuẩn thị trường ngày nay.

Điều đáng lo nhất là quy chuẩn thị trường sẽ xâm nhập môi trường đào tạo của y tế. Vì khi anh học xong cái này, có cái bằng này, anh sẽ kiếm được tiền ngần này…Do vậy, anh sẽ phải trả đủ ngần đó. Học chuyên khoa, học nâng cao là đầu tư, và phải tính một phép tính hiệu quả đầu tư khi quyết định học cái gì đó.

Ngày xưa quan hệ thầy trò, huynh đệ, đàn anh đàn em là theo quy chuẩn xã hội, chúng ta nhìn thái độ và cảm tình với nhau mà trao nhau tri thức. Nhưng nay, tất cả, điều được lượng hóa thành tiền. Kiếm được nhiều tiền hơn nhưng chi phí học hành cũng sẽ cao hơn rất nhiều. Và đương nhiêu, giấu nghề cũng sẽ nhiều hơn.

Vấn đề gai góc nhất của quản lý bệnh viện trong thời đại của quy chuẩn thị trường là quản lý sự trao đổi, chia sẻ tri thức, phối hợp để cùng nhau giải quyết các vấn đề bệnh tật cho người bệnh. Đặc biệt là đào tạo phát triển nhân lực kế thừa. Tất cả phải rất nhiều tiền.

Quy chuẩn thị trường hay xã hội điều có những thuận lợi cái này và bất lợi cái khác. Và ở mỗi thời điểm trong sự tiến triển của xã hội, vẫn đan xen các quy chuẩn nhưng có cái sẽ trội hơn cái còn lại. Việc chúng ta cần làm là chọn cho mình một quy chuẩn sống cho phù hợp với triết lý và giá trị của bản thân. Không nhất thiết phải chạy theo ai, nhưng phải rõ mình đang làm gì. Và khi đã chọn thì phải đối diện với những bất lợi của nó mà thích nghi.